Exlibris

 

            Projektowanie exlibrisów wymaga umiejętności i wiedzy z zakresu plastyki. Exlibris to znak własności książki, a znaczy ten termin tyle, co z księgozbioru. Jest to ozdobna karteczka z napisem w języku łacińskim ex libris, imieniem i nazwiskiem prywatnego właściciela księgozbioru. Taki znak bywa naklejany na drugiej, wewnętrznej stronie okładki.

            Pierwszy exlibris pojawił się w 1470 r. w Bawarii, a 46 lat później był już znany
na ziemiach polskich. W 1516 r. na zamówienie biskupa kujawskiego Macieja Drzewickiego ekslibris wykonał Hieronim Wietor we Wiedniu. Twórca tego znaku był Dolnoślązakiem, urodził się w Lubomierzu na pograniczu Łużyc i Śląska. Od wykonania pierwszego ekslibrisu minęło więc 491 lat. Szczególne zainteresowanie ekslibrisem pojawiło się w XIX wieku. Powstała wówczas literatura poświęcona historii, stronie artystycznej i technikom wykonywania ekslibrisów.

            Dzisiaj ekslibrisy są obiektem kolekcjonerstwa, są zbieracze, którzy specjalizują się
w określonej tematyce, np. szachy, portret, akt kobiecy. Można jednak zauważyć ciekawe zjawisko powolnego odrywania się ekslibrisu od książki. Staje się on obecnie małą formą graficzną, pamiątką wydarzenia, akcji czytelniczej czy odmianą ryciny pamiątkowej. Powstaje jednak wielu bibliofilów, którzy na cymelia ze swoich zbiorów naklejają ekslibrisy wykonane szlachetnymi technikami graficznymi przez mistrzów najwyższej klasy.

            Również w naszym regionie tworzy ekslibrisy wielu znakomitych artystów plastyków, których prace są wystawiane na wystawach krajowych i zagranicznych. Nazwisko Stanisława Pary z Zielonej Góry, wymieniane jest w portugalskiej encyklopedii poświęconej ekslibrisom. Leszek Frey-Witkowski ze Świebodzina swoje prace przedstawiał aż w Azji. Autorką znakomitych ekslibrisów jest Agata Buchali-Drzyzga z Zielonej Góry. Tą dziedziną twórczości zajmuje się też Janusz Skiba z Zielonej Góry. Mamy więc się kim pochwalić.